KÁSO ÑEMOMBE'U: LUISÔ REKOVEKUE

KÁSO ÑEMOMBE’U: LUISÕ REKOVEKUE
Ohai: David Galeano Olivera
Leer original (hacer clic) en: http://groups.google.com.py/group/guarani-nee/web/kso-emombeu-luis-rekovekue

Oikóje amoite Trinidad-pe -tava’i opytáva Itapúape- peteĩ karai hérava Ceferino. Ha’e jekoraka’e Luisõ.

Upe karai ndaje pahague pokõi joyke’y apytépe. Ijyvate, hesa’yju ha hesakuare pypuku va’ekue. Ndo’úivajeko so’o. Oje’émi avei ovy’aha ryguasukuéra oikoha rupi, ha py’ỹinte oñarõha hese umi jagua. Opa umi mba’ére niko oje’émi hese ha’ehákuri Luisõ. Upe rnba’e oparupirei herakuãkuri.

Peteĩ jey, arapoteĩ pyhare iñipytũvape, yvytu vai ha tuicha oky aja, oĩkuri hogamíme ña Nati imembykuéra ndive. Upeichaháguinte ohe¬ndúkuri hikuái tyapu, vaicháku máva ojo’óvahina pe yvy óga jere rehegua. Upémarõ, ña Nati omañañemi oikuaa haġua mba’épa ojehu, ha uperiremínte ndaje ohenói ha ohechaukákuri imembykuérape peteĩ mymba ndevaíva, hesapo ha haguepáva, ojoguáva peteĩ jagua ndetuichapajepévape.

Ña Nati orekókuri peteĩ mhokapuku imbokara’ỹi karaipyréva. Upe kuñakarai niko oikuaamavoíkuri mba’e vaieta oje’éva karai Ceferino rehe; upévare ha sapy’areíramo ġuarã ndaje osẽkuri he’i: “Peteĩ mbokara’ỹi ikaraipyrévante aguereko ajapi haġua pe mymba vaitépe”, ha ojovasa rire ombojoapy: “Ajerurénte Ñandejárape ani haġua ha’e karai Ceferino”.

Ojapíta jave ndaje, upe jagua guasuete osẽkuri oñani upégui. Péicha javérõ, umi arapokõi pyharevépe katuetei ojejuhúmiva’erã mymbakuéra oñekarãimba ha huguypáva. Oiméne niko Luisõ ohasa¬kuévo ojapo péicha hesekuéra, he’ímiva’erã Trinidad-ygua.

Karai Ceferino ndive oiko hembireko hérava ña Rosa, ha hovaja hérava ña Dejesús. Peteĩ arapoteĩ pyharépe ndaje ña Dejesús ndaika¬túikuri oke, ha upémarõ osẽjekoraka’e okápe hoy’u haġua. Oho ndaje peteĩ ykua peve, oĩva oga’i kupépe, ha jeko hoy’u aja oñandúkuri mba’e hyapúva; ojere ha ohecha peteĩ mba’e oikuaa’ỹva, ojapajeréi yvýre ha upéi opu’ãvo oúkuri hatã vai chupe.

Pya’épeko ña Dejesús oñani upégui ha neipamírõ ġuarã ojupí¬mahina peteĩ yvyrapytã kakuaa rakãre, ha ojupikuévo ndaje upe mymba omondoro’imi isái pytã rembe’y, ha upéi katu, oiméne niko omondýigui chupe ña Dejesús sapukái soro, osẽkuri ohopa heseve upégui. Umi sapukái omombáykuri ña Rosa-pe. Ha’e osẽ okápe ha ojuhúkuri ña Dejesús-pe yvyrapytã rakãre. Omboguejy rire chupe upégui oporandúraka’e ña Dejesús-pe mba’épa pe ojehúva’ekue. Ña Dejesús omombe’úkuri chupe. Mokõivemínte opytákuri upe pyhare. Karai Ceferino ndaje ohókuri omymbajuka.

Upe mba’e ojehu rire, ña Rosa ha ña Dejesús ndaikatuvéikuri oke, ha ko’ẽmbotávoma oñepyrũkuri okay’u hikuái. Uperiremínte oġuahẽ oúvo Ceferino. Ha’e omomaitei chupekuéra ha oguapy. Upémarõ ña Dejesús ombohasákuri chupe ka’ygua, Ceferino oisyryku’imi ha vaicháku ojejuruhéiva; upéi katu ondyvu, ha upépe jeko Ña Dejesús ohechakuaa oimo’ã’ỹre ñemondýi reheve, Ceferino ondyvuhague ini-mbo pytã.

Ña Dejesús omombe’úkuri ikypy’ýpe upe mba’e. Ña Rosa katu ndogueroviái mba’evete, ha ndaje upe pyharevepevoi, pochy reheve, ña Dejesús osẽkuri oho upégui.

Heta ára rire Ceferino omano, ha omano mboyve jeko upe hete vaicháku oñemoambuepáva. Omano rire katu ndaipóri tataindy ogue’ỹva; avei, upe mba’yru oñemohendahaguépe ndaje oryryipa. Kurusu jepeve ndopytái hendaġuáme. Mayma oĩva upépe osẽkuri oje’oipa kyhyjégui. Hembireko mante opytákuri omoirũ chupe.

Ko’ẽ rire ojegueraha ha oñeñotỹ Trinidad te’õngueópe; ha ndaje mbohapy ára oñeñotỹ rire upe hetekue ogue ityvýgui. Heta jeko ojehekákuri ha mamove ndojejuhúi. Maymávante he’i oikovejeyha, ko’áġa, Luisõ ramo.

Upe guive oñeñotỹramóva ári katuete ojejuhúmiva’erã pypore. Oime he’íva karai Ceferino pyporeha.